2η διαδρομή: Οι γειτονιές των Ξωτικών

Κείμενο: Κωνσταντίνος Μπιλάλης

Φωτογραφία: Κώστας Λαδάς

Οι περιοχές γύρω από τους ποταμούς, ανέκαθεν οδηγούσαν το μυαλό του ανθρώπου να δημιουργήσει τις γνωστές σε όλους μας ιστορίες με τις νεράιδες, τα στοιχειά και τα ξωτικά, ώστε να μπορέσει με κάποιο τρόπο να δικαιολογήσει το δέος που ένιωθε φθάνοντας κοντά σε αυτές. Ιδιαίτερα, όταν αναγκαζόταν κάποιος να νυχτωθεί σε τέτοια μέρη το συναίσθημα αυτό ήταν πολύ πιο έντονο, λόγω του επιβλητικού, πάντα σκοτεινού και χωρίς φεγγάρι τοπίου. Η περιγραφή που ακολουθεί θα μας ξεναγήσει σε δύο από τα φαράγγια της περιοχής, τα οποία αποτέλεσαν πηγές έμπνευσης δεκάδων μεταφυσικών ιστοριών.

Λίγο πριν από το χωριό Λάσδικας συναντούμε την διασταύρωση με τον χωμάτινο δρόμο για το χωριό Κρυονέρι και τον ακολουθούμε μέχρι την αρχή του μονοπατιού μας. Εκεί μπορούμε να απολαύσουμε για λίγο τη θέα. Αριστερά μας απλώνεται ο κάμπος της Ηλείας και δεξιά μας στέκουν ολόγυρα πάνω στους λόφους τα κοντινά χωριά σαν φάροι. Από εκείνο το σημείο θα ξεκινήσουμε την πεζοπορία μας. Θα περπατήσουμε στο φαράγγι του Κρυονερίου μέχρι το χωριό Νεράιδα, όπου συναντούμε  τον ποταμό Ενιπέα και ακολουθώντας την κοίτη του, θα ανηφορίσουμε προς τις πηγές του και το χωριό Μηλιές.

Ανάμεσα στα ρείκια και τις κουμαριές ξεκινάει το μονοπάτι μας και κατηφορίζει έντονα για λίγο, πλάι στο μεγάλο νεροφάγωμα που έχουν  δημιουργήσει οι έντονες βροχοπτώσεις όλων των προηγούμενων ετών. Πολύ γρήγορα, χάνεται από τα μάτια μας το πανόραμα και βυθιζόμαστε στο κατάφυτο φαράγγι. Τα πεύκα που γλίτωσαν από τις φωτιές, δημιουργούν ένα παραπέτασμα για το βλέμμα μας, που περιπλανιέται πλέον μόνο στο εσωτερικό του φαραγγιού. Φτέρες, κουμαριές, αριές, πλατάνια και πεύκα κυριαρχούν. Μπλέκεσαι σε ένα γαϊτανάκι από σκιές και χρώματα με τον ήλιο να δίνει τον ρυθμό. Το φαράγγι είναι φαρδύ και το μονοπάτι μας στενό. Αρκετές φορές πρέπει να σκύψουμε λιγάκι για να περάσουμε κάτω από τα κλαδιά. Τι πλάσματα να κατοικούν εκεί άραγε; Το μυαλό χάνεται και περιπλανιέται. Μέσω των ματιών μας ρουφά κάθε εικόνα που το περιτριγυρίζει. Κατηφορίζουμε και από κάθε γωνιά ξεπετάγεται και κάτι καινούριο. Μας πλησιάζει ένα ρυάκι. Γίνεται ένα με την παρέα μας. Δημιουργεί καταρρακτάκια με μια αξιοζήλευτη ποικιλία σε σχήματα και ύψη. Λίγο πιο κάτω συναντιόμαστε με άλλο ένα ρυάκι. Χωρίς να το καταλάβουμε διασχίσαμε με αυτό τον τρόπο 1,5 χιλιόμετρο.

Τώρα μπροστά μας εκτείνεται ένα πλάτωμα. Ο κάμπος της Νεράιδας, γεμάτος ελαιώνες. Για περίπου 1 χιλιόμετρο περπατάμε εκεί που ξέρουμε ότι ο άνθρωπος έχει περάσει και έχει αφήσει τα σημάδια του. Στο τέλος συναντούμε και τα πρώτα σπίτια του χωριού Νεράιδα. Έχουμε σχεδόν ξεχάσει τις πρότερες σκέψεις. Ξωτικά; Πως είναι δυνατόν;

Σαν να διαβάζει τη σκέψη μας η μητέρα φύση, δύο στροφές μετά μας επαναφέρει. Μπροστά μας ο ποταμός Ενιπέας με ένα πλήθος από πλατάνια να του κρατάνε συντροφιά. Προς το παρόν, διασχίζουμε τον ποταμό. Σε 100 μέτρα, στο τέλος της ανηφόρας που βλέπουμε, είναι ένας σταθμός αναψυχής, με παγκάκια, τρεχούμενο πόσιμο νερό και τον καταρράκτη των 10 μέτρων. Εδώ θα κάνουμε μια στάση για ξεκούραση και ανασυγκρότηση.

Αμέσως μετά, κατεβαίνουμε τα 5 μέτρα προς την κοίτη του Ενιπέα και γινόμαστε ένα με την αύρα του. Μεγάλες πέτρες ποταμίσιες, τεράστιοι βράχοι, γυμνές ρίζες, πανύψηλα πλατάνια με τους κισσούς μπλεγμένους στους κορμούς τους, να δίνουν χρώμα όλες τις εποχές, είναι τα στοιχεία που απαρτίζουν πλέον το τοπίο. Όμως δεν μένουμε μόνο σε αυτά. Σε κάθε στροφή του ποταμού έχουμε και μια έκπληξη. Να ένας μικρός καταρράκτης, άλλος ένας, μερικά λουλούδια, ένας πεσμένος κορμός, ένας κάβουρας, ένας βάτραχος, ο πολυκαιρισμένος κορμός που έγινε ένα με το ποτάμι. Το νερό που κελαρύζει σε προκαλεί να το αισθανθείς. Και μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό, ο ήλιος. Ένας ήλιος λαμπερός και αστραφτερός, ένας ήλιος πιο ισχυρός και από το πυκνό πλέγμα που σχηματίζουν τα κλαδιά των δέντρων, ένας ήλιος που καταφέρνει να κάνει αισθητή την παρουσία του καθ' όλη τη διάρκεια της διαδρομής.

Συνεπαρμένοι φτάνουμε στο «θεογέφυρο» (όπως το ονομάζουν οι ντόπιοι), το πιο παρθένο μέρος της διαδρομής μας. Όλα τα σημάδια των καιρών παραμένουν εκεί για να δώσουν τροφή στην ψυχή και στο μυαλό μας. Οι σταλακτίτες έχουν καταφέρει να μείνουν αναλλοίωτοι και δουλεύουν για να δημιουργήσουν κι άλλους. Σε ένα σημείο σταλακτίτες και σταλαγμίτες ενώθηκαν για να δώσουν τη μορφή κορμού δέντρου και το στενό πέρασμα μας κρύβει και άλλες ομορφιές. Περνώντας το, βρισκόμαστε σε μια παλιά νεροτριβή, στην οποία πλέον τα βότανα και τα αγριόχορτα που κρέμονται από τους βράχους προσδίδουν μια αγριότητα στο τοπίο και τα μανιτάρια που στήνουν ολόκληρες αποικίες μας ταξιδεύουν στα παιδικά μας χρόνια και στα παραμύθια. Αν είμαστε τυχεροί μπορεί να δούμε και νυχτερίδες να ξεκουράζονται. Περνώντας και από την «αψίδα» του «θεογέφυρου» μένουμε άφωνοι από σχηματισμούς που υπάρχουν στο θόλο. Ίσως πρέπει να το περάσουμε άλλη μια φορά για να μπορέσουμε συγκρατήσουμε κάθε λεπτομέρεια.

Αφήνοντας πίσω μας το «θεογέφυρο», συνεχίζουμε την ελαφρώς ανηφορική πορεία μας πάνω στην κοίτη του Ενιπέα και σε 300 μέτρα αντικρίζουμε τον ιστορικό νερόμυλο – μπαρουτόμυλο. Είναι το μέρος που για πολλά χρόνια, μέχρι και το πρόσφατο παρελθόν, όλοι οι κάτοικοι των γύρω χωριών κατέφθαναν, διασχίζοντας μεγάλες αποστάσεις με τα γαϊδουράκια τους, για να μπορέσουν να αποκτήσουν το πολύτιμο αλεύρι τους. Λέγεται επίσης, ότι την περίοδο της επανάστασης του 1821, ο μύλος χρησιμοποιούνταν για να εφοδιάζει τους Έλληνες αγωνιστές με μπαρούτι.

Για το επόμενο χιλιόμετρο μπορούμε να επιλέξουμε είτε να συνεχίσουμε μέσα στην κοίτη του ποταμού, είτε να ακολουθήσουμε τον παράλληλο δρόμο για να αποφύγουμε να βραχούμε.

Και οι δύο πορείες πάντως θα μας οδηγήσουν στο εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής. Ένα μικρό εκκλησάκι που συνήθως ήταν σημείο ξεκούρασης πριν την ανηφόρα για τους ντόπιους ή σταθμός διανυκτέρευσης για τους μακρινούς ταξιδιώτες, ένας εκ των οποίων ήταν και Θεόδωρος Κολοκοτρώνης σύμφωνα με μαρτυρίες.

Έπειτα από την Αγία Παρασκευή, ακολουθούμε και πάλι πορεία μέσα στην κοίτη του Ενιπέα, μόνο που πλέον το νερό έχει λιγοστέψει κατά πολύ. Γεγονός που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο μεγαλύτερος όγκος νερού ξεκινάει περίπου από εκεί. Ακολουθούμε το ρυάκι μέχρι να φτάσουμε σε μια μικρή σπηλιά. Είναι το σημείο από όπου οι πρώτες σταγόνες του Ενιπέα ξεκινούν και ενώνονται με τις υπόλοιπες παρακάτω, για να δημιουργήσουν όλη αυτή την άγρια ομορφιά που συναντήσαμε κατά τη διάρκεια της διαδρομής μας. 50 μέτρα πιο μετά, φτάνουμε σε σταυροδρόμι. Είναι το μέρος που μπορούμε να επιλέξουμε σε ποιο χωριό θα τερματίσουμε, Μηλιές, Δούκας ή Λάσδικας. Το κοντινότερο από εκεί είναι οι Μηλιές και για το λόγο αυτό η συγκεκριμένη πορεία θα καταλήξει εκεί σε λιγότερο από ένα χιλιόμετρο. Πιο συγκεκριμένα θα καταλήξει στην πλακόστρωτη πλατεία του χωριού, με τον πλάτανο και το καφενείο όπου θα ξαποστάσουμε και αν ρωτήσουμε τους κατοίκους σίγουρα θα έχουν αν μας διηγηθούν μια ιστορία με στοιχειά.             

Από το χωριό Μηλιές μέχρι την αρχή του μονοπατιού όπου βρίσκεται το μεταφορικό μέσο του επισκέπτη, ο Ελληνικός Ορειβατικός Σύνδεσμος Φολόης Αρχαίας Ολυμπίας μπορεί να έχει την ευθύνη της μεταφοράς, έπειτα από συνεννόηση. 

Σύντομη  περιγραφή:

Τύπος διαδρομής: Διάσχιση φαραγγιού

Χιλιομετρική απόσταση: 6,3 χιλιόμετρα

Χρόνος χωρίς στάσεις: 4 ώρες

Χρόνος με στάσεις: περίπου  5 ώρες

Χαμηλότερο σημείο: 300 μ.

Ψηλότερο σημείο: 610 μ.

Βλάστηση: Κυρίως, Πεύκο, Ρείκι, Αριά, Κουμαριά, Πλατάνι, Φτέρη, Κισσός.

Πόσιμο νερό στη διαδρομή: ναι

Μορφολογία εδάφους: πετρώδες έδαφος και αγροτικός δρόμος

Δυσκολία διαδρομής: μέτρια

Σήμανση: όχι

Φωτογραφικό οδοιπορικό:

"...Τα πεύκα που γλίτωσαν από τις φωτιές,
δημιουργούν ένα παραπέτασμα για το βλέμμα μας..."

"...Μπλέκεσαι σε ένα γαϊτανάκι από σκιές και
χρώματα με τον ήλιο να δίνει τον ρυθμό..."

"...Φτέρες, κουμαριές, αριές, πλατάνια και
πεύκα κυριαρχούν..."

"...Μας πλησιάζει ένα ρυάκι.
Γίνεται ένα με την παρέα μας..."

"...Δημιουργεί καταρρακτάκια με μια
αξιοζήλευτη ποικιλία σε σχήματα και ύψη..."

"...Λίγο πιο κάτω συναντιόμαστε
με άλλο ένα ρυάκι..."

"...Μπροστά μας ο ποταμός Ενιπέας με ένα
πλήθος από πλατάνια να του κρατάνε συντροφιά..."

"...είναι ένας σταθμός αναψυχής, με παγκάκια..."

"...Μεγάλες πέτρες ποταμίσιες,
τεράστιοι βράχοι, γυμνές ρίζες,
πανύψηλα πλατάνια με τους κισσούς
μπλεγμένους στους κορμούς τους..."

"...Σε κάθε στροφή του ποταμού
έχουμε και μια έκπληξη..."

"...Να ένας μικρός καταρράκτης, άλλος ένας..."

"...μερικά λουλούδια..."

"...ένας πεσμένος κορμός..."

"...ένας βάτραχος..."

"...ο πολυκαιρισμένος κορμός που έγινε ένα με το ποτάμι..."

"...Συνεπαρμένοι φτάνουμε στο «θεογέφυρο»
(όπως το ονομάζουν οι ντόπιοι),
το πιο παρθένο μέρος της διαδρομής μας..."

"...Οι σταλακτίτες έχουν καταφέρει να μείνουν
αναλλοίωτοι και δουλεύουν για να δημιουργήσουν κι άλλους..."

"...Σε ένα σημείο σταλακτίτες και σταλαγμίτες
ενώθηκαν για να δώσουν τη μορφή κορμού δέντρου..."

"...το στενό πέρασμα μας κρύβει
και άλλες ομορφιές..."

"...βρισκόμαστε σε μια παλιά νεροτριβή,
στην οποία πλέον τα βότανα και
τα αγριόχορτα που κρέμονται από τους βράχους
προσδίδουν μια αγριότητα στο τοπίο..."

"...τα μανιτάρια που στήνουν ολόκληρες αποικίες μας ταξιδεύουν στα παιδικά μας χρόνια και στα παραμύθια..."

"...Αν είμαστε τυχεροί μπορεί να δούμε
και νυχτερίδες να ξεκουράζονται..."

"...Περνώντας και από την «αψίδα» του «θεογέφυρου»
μένουμε άφωνοι από σχηματισμούς που υπάρχουν στο θόλο..."

"...Αφήνοντας πίσω μας το «θεογέφυρο»,
συνεχίζουμε την ελαφρώς ανηφορική
 πορεία μας πάνω στην κοίτη του Ενιπέα..."

"...αντικρίζουμε τον ιστορικό
νερόμυλο – μπαρουτόμυλο..."

 "...θα μας οδηγήσουν στο εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής..."

"...ή σταθμός διανυκτέρευσης για τους μακρινούς ταξιδιώτες..."

"...πλέον το νερό έχει λιγοστέψει κατά πολύ..."

"...Είναι το σημείο από όπου οι πρώτες σταγόνες του Ενιπέα ξεκινούν και ενώνονται με τις υπόλοιπες παρακάτω..."